айтыс
101жер — Же р ауд а р ы л у ш ы . Ж е р аударылған адам. Сізден Жылқайдаров Рысқұлды ж е р а у д а р ы л у ш ы арестанттар тобына жатқызып, оның түр түсі жөнінде мәліметтер алуыңызды сұрайды (Ш. Мұртазаев, Қызыл жебе, 207). Жер бесік. ф и л о с. Адамның… …
102жуан — бақай. Бақайы жуан (ат). Қартаң ж у а н б а қ а й жирен ат пен жайдақ шананы ол оны мұны жұмыс үшін жегеді (Б. Соқпақбаев, Таңд., 174). Жуан қара. Ірі мал: жылқы, түйе, сиыр. Бәтенге жиыны 50 ж у а н қ а р а жөнелтілді (М. Әуезов, Қараш., 79).… …
103көңілшай — зат. этногр. Жақыны қайтыс болған адамдарды арнайы үйге шақырып, тамақ беру салты. К ө ң і л ш а й ғ а қаралы отбасының мүшелері мен оның жақын ағайындары шақырылады (Қаз. этнография., 3, 204) …
104көрші — зат. сөйл. «Көрші көрші» деп аталатын ұлттық ойынның ауызекі сөйлеу тілінде қолданылуы. Кешке тағы да айтыс және ән салу, күй тарту, жұмбақ, жаңылтпаш айту, балтамтап, хан, к ө р ш і, мыршым т.б. көптеген ойындарды ойнап, түнді еңсеріп барып… …
105қабірстан — зат. Қайтыс болған адамдардың жатқан жері, қабірлері (пантеон). Барлық халықтар қ а б і р с т а н д ы қадірлеп, оны таза ұстап, айналасын көркейтіп отырады (Қаз. әдеб., 25.08.1989, 14). «Тәуелсіз Қазақстан үшін қан төккен ерлердің қ а б і р с т а …
106қабірші — зат. 1. Қабір қазушы, қабір қазумен айналысатын адам. 2. Қайтыс болған адамды бейіт басына апарып, жерлеуші; қабірге салушы. Бейіт басына әйелдер бармайды, олар ауылда қ а б і р ш і л е р д і тосады (Х.Арғынбаев, Қаз. халқы., 111). Құныс… …
107қайымдық — сын. Қайым өлеңіне тән, қайымдасқан (айтыс). Мысалы, алғашқы топтасқан хор өлеңдерде, ортадағы қ а й ы м д ы қ айтыста «жеңу жеңілу» деген ұғым болмаған (Қаз. әдеб., 03.09.1976, 3) …
108қарасы — зат. сөйл. Қайтыс болған адамға бағышталған мәзір. Ертесінде досын арулап жерлеп, екі атты қ а р а с ы н а сойды (М.Мәжитов, Құныскерей, 17) …
109қатымгер — зат. Қайтыс болған адамға бағыштап қатым құранын оқитын адам (молда) …
110қызылкеңірдектік — зат. Айтысқыштық, дауласқыштық. Ферманы әртүрлі тәсілмен басқаруға болады. Сыпайылық, қ ы з ы л к е ң і р д е к т і к, ділмарлық, бопсалық, уәдегөйлік – мінез құлыққа тәуелді (Қаз. әдеб., 06. 11. 1974, 4) …
